Aan de slag met de scenario’s

Wat als kranten en tijdschriften irrelevant worden omdat nieuwsverhalen per stuk worden verkocht? Wat als Nederlandse mediabedrijven van de kaart worden geveegd door internet-giganten? Wat als er geen duurzame verdienmodellen voor kwaliteitsnieuws blijken te zijn? Wat als de werkgelegenheid voor journalisten decimeert?

Als de vier scenario’s één ding duidelijk maken, is het wel dat organisaties die geen antwoord formuleren op dergelijke vragen in 2025 niet meer zullen bestaan. Mensen overschatten systematisch hoeveel ze weten, zo blijkt uit onderzoek. Ook experts schatten de accuraatheid van hun voorspellingen veel te hoog in. Daar komt bij dat onzekerheid vaak wordt gezien als iets dat zo snel mogelijk de kop moet worden ingedrukt door meer analyses, meer voorspellingen en meer cijfers. Veel organisaties creëren hiermee schijnzekerheden en koersen af op een toekomst die niet meer bestaat.

Scenario’s als manier om onzekerheid onder ogen te zien

Scenario’s bieden een alternatief. Door te werken met scenario’s kun je een platform creëren voor dialoog over een onzekere toekomst. Niet de antwoorden die de scenario’s geven zijn belangrijk, maar juist de vragen die ze oproepen. Door als mediaorganisatie of journalist hiermee aan de slag te gaan, vergroot je je vermogen om om te gaan met onzekerheid.

De toekomst van de journalistiek zal misschien lijken op één van de scenario’s. Misschien bevat de toekomst elementen uit alle scenario’s. Zeker is dat de journalistiek er over tien jaar fundamenteel anders uitziet. Welke rol de journalistiek speelt en welke vaardigheden journalisten nodig hebben over tien jaar, verschilt sterk per scenario. Er liggen kansen voor wie zich goed voorbereid en bereid is met open vizier potentieel angstaanjagende trends te onderzoeken. De vraag is: hoe kan jouw organisatie sterker worden door de onzekerheden die in deze studie zijn gesignaleerd?

Strategische gesprekken in groepsverband

Om organisaties en journalisten te helpen zich op de onzekerheden voor te bereiden zijn drie toolkits ontwikkeld. Die toolkits helpen je om een onderbouwd gesprek te voeren over ontwikkelingen binnen en buiten de sector, en de betekenis daarvan voor jouw of jullie rol in de journalistiek. Er zijn verschillende toolkits ontwikkeld voor mediaorganisaties, opleidingen journalistiek en freelance-journalisten.

Met de toolkit kan je een workshop organiseren waarmee je organisatie geprikkeld wordt om na te denken over de vraagstukken die in de uiteenlopende scenario’s aan bod komen. Ook zijn de scenario’s geschikt om de toekomstbestendigheid van je huidige strategie te toetsen. Trek voor een workshop minimaal 2,5 uur uit. De kit bevat een presentatie met aanwijzingen over hoe de workshop voorbereid en georganiseerd kan worden. De workshop wordt interessanter wanneer er een gevarieerde groep aan deelneemt. Probeer dus te werken met een mix van leeftijden, ervaring en expertise.